Điều gì tạo nên một thành phố thông minh? – Thành phố Daejeon
Thành phố Daejeon – Tìm kiếm Bản sắc giữa Phát triển và Di sản
Daejeon, tọa lạc ở vị trí trung tâm địa lý, được xem là “trái tim” của Hàn Quốc và một trung tâm giao thông quan trọng. Tuy nhiên, giống như nhiều thành phố khác, Daejeon đang đối mặt với những thách thức đô thị phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng giữa phát triển hiện đại và bảo tồn bản sắc địa phương.
Trong loạt bài “Điều gì tạo nên một thành phố thông minh?”, cuộc thảo luận bàn tròn với các kiến trúc sư và chuyên gia về đô thị tại Daejeon đã làm sáng tỏ nhiều vấn đề nổi cộm, từ bản sắc đô thị, phát triển hạ tầng, đến những thay đổi dân số và vai trò của kiến trúc trong việc định hình tương lai thành phố.
Vị trí của thành phố Daejeon
Bản sắc và Lịch sử Đô thị: Một Thách thức Độc đáo
Một trong những điểm được nhắc đến nhiều nhất là cảm nhận về việc Daejeon thiếu một bản sắc lịch sử rõ nét so với các thành phố như Busan hay Daegu, nơi còn lưu giữ nhiều dấu tích của quá khứ. Sự phát triển của Daejeon chủ yếu bắt đầu sau khi tuyến đường sắt Gyeongbu được xây dựng trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng. Mặc dù không phải là một thành phố mới hoàn toàn, lịch sử đô thị của Hàn Quốc nói chung và Daejeon nói riêng được định hình mạnh mẽ từ thế kỷ 20.
Daejeon được biết đến rộng rãi với hình ảnh “thành phố khoa học” nhờ Khu nghiên cứu Daedeok và ảnh hưởng từ Triển lãm Khoa học Expo trước đây. Tuy nhiên, mối liên hệ thực tế giữa Khu nghiên cứu và cuộc sống hàng ngày của người dân Daejeon không quá sâu sắc. Hình ảnh và bản sắc của một thành phố cần được xây dựng và duy trì thông qua quản lý và nỗ lực bền vững, không thể tạo ra trong thời gian ngắn.
Daejeon có đặc điểm địa lý là một vùng lòng chảo được bao quanh bởi núi, với ba dòng sông chảy qua: Daejeoncheon, Gapcheon và Yuseongcheon. Điều này mang lại cảm giác bằng phẳng và thoải mái, khác biệt với địa hình năng động của các thành phố ven biển như Busan. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng Daejeon chưa tận dụng hết tiềm năng của hệ sinh thái sông này trong môi trường đô thị.
Cầu Ánh Sáng – trước công viên khoa học Expo
Phát triển Đô thị và Nỗi lo Mất gốc
Phong cảnh đô thị hiện tại của Daejeon là sự pha trộn giữa các khu đô thị mới tập trung nhiều chung cư, đặc biệt là ở các khu vực mở rộng như Dunsan và Doan, và quá trình cải tạo ở khu trung tâm cũ quanh ga Daejeon. Khu vực Soje-dong gần ga Daejeon đang được chú ý, với kế hoạch phát triển và khả năng xây dựng một tòa nhà cao 100 tầng.
Có một xu hướng ngày càng tăng là số lượng dự án cải tạo, mở rộng hoặc thay đổi mục đích sử dụng công trình (remode-ling) thay vì xây dựng mới hoàn toàn. Điều này một phần là do chi phí xây dựng tăng cao, và một phần do sự yêu thích đối với việc biến đổi các tòa nhà cũ (như nhà máy thành quán cà phê hoặc nhà nông thôn thành nhà ở).
Tuy nhiên, quá trình tái phát triển ở khu trung tâm cũ đang dẫn đến việc nhiều công trình cũ bị phá bỏ để xây dựng chung cư mới, khiến diện mạo cũ của khu vực này dần biến mất. Dù vẫn còn một số công trình kiến trúc hiện đại sơ khai từ những năm 1960 hay các di tích như làng quan chức tỉnh Chungcheongnam-do được bảo tồn tốt, nhiều tòa nhà dân sự khác đang biến mất. Nỗi lo là sự phát triển này sẽ dẫn đến một phong cảnh đô thị đơn điệu, chủ yếu là các tòa nhà chung cư, và làm mất đi bản sắc độc đáo của Daejeon.
Những Thay đổi về Dân số và Ảnh hưởng
Một vấn đề quan trọng ảnh hưởng đến Daejeon là sự suy giảm dân số, đặc biệt là việc giới trẻ di chuyển đến Sejong và vùng thủ đô. Sejong đang dần trở thành một “thành phố ngủ” (bedroom community) cho những người làm việc tại Daejeon, dẫn đến tình trạng giao thông hỗn loạn giữa hai thành phố. Mặc dù dân số giảm, số lượng hộ gia đình lại tăng, với tỷ lệ hộ gia đình 1 người chiếm 76%, cao nhất cả nước. Sự hiện diện của nhiều trường đại học ở Daejeon cũng góp phần duy trì tỷ lệ giới trẻ và hộ gia đình 1 người này.
Sự dịch chuyển dân số này đặt ra những thách thức dài hạn cho nền kinh tế Daejeon. Nhu cầu giữ chân thanh niên bằng cách cải thiện điều kiện sống, việc làm và nội dung đô thị đa dạng là rất cần thiết.
Khu vui chơi giải trí Jungang-ro
Phòng học Namganjeongsa tại Công viên Lịch sử Uam ở Daejeon (c)Wanderingseoul61@yahoo.com/61072G
Hạ tầng và Di chuyển: Nút thắt Giao thông
Mặc dù là trung tâm giao thông quốc gia, việc đi lại trong nội thành Daejeon lại khá bất tiện do hệ thống giao thông công cộng chưa đầy đủ. Việc di chuyển từ khu phía Đông sang phía Tây có thể mất tới 2 giờ bằng phương tiện công cộng. Kế hoạch xây dựng hệ thống xe điện mặt đất (tram) đã được thảo luận nhằm kết nối các khu vực chưa có tuyến tàu điện ngầm đi qua và tái kích hoạt các khu vực trung tâm quanh nhà ga. Tuy nhiên, việc triển khai kế hoạch này đang bị trì hoãn, dẫn đến chi phí tăng và gây bất tiện cho người dân. Việc quy hoạch tuyến đường phức tạp do số lượng người sử dụng giao thông công cộng chưa đủ lớn, ảnh hưởng đến tính khả thi về mặt lợi nhuận.
Y tế và Tiện ích
Daejeon có số lượng cơ sở y tế tương đối nhiều, bao gồm các bệnh viện trường đại học lớn. Tuy nhiên, thành phố lại thiếu cơ sở y tế công cộng (dự án Bệnh viện Y tế Daejeon đã bị hủy bỏ). Cũng có nhu cầu tăng cường các phòng bệnh chuyên dụng như phòng áp lực âm, phòng điều trị bệnh nhân nặng và bệnh viện chuyên về bệnh truyền nhiễm, đặc biệt sau đại dịch COVID-19.
Tận dụng Môi trường Tự nhiên: Tiềm năng Sông
Góc nhìn thấy trung tâm thương mại Shinsagae – cầu Ánh Sáng – vườn ươm Hanbat
Ba dòng sông của Daejeon được xem là một tài nguyên quan trọng có thể được khai thác tốt hơn cho phát triển đô thị. Ý tưởng kết nối ba dòng sông để tạo ra một “thành phố ven sông” đầy cảm xúc đã được đề xuất. Một số khu vực ven sông đã được cải tạo thành không gian công cộng thu hút người dân, như khu vực gần Công viên Expo và Tháp Hanbit, nơi có Quảng trường Ánh sáng nước (Mulbit Square) cho phép các hoạt động vui chơi dưới nước.
Góc nhìn khu vực Công viên Expo và Tháp Hanbit
Định nghĩa lại “Địa danh” (Landmark)
Cuộc thảo luận cũng xoay quanh việc định nghĩa “địa danh”. Có quan điểm cho rằng địa danh không nhất thiết phải là những tòa nhà chọc trời với quy mô khổng lồ. Thay vào đó, những không gian thu hút và phục vụ cộng đồng, mang lại trải nghiệm độc đáo, cũng có thể trở thành biểu tượng của thành phố. Trung tâm thương mại Shinsegae (với khu vườn trên sân thượng và vai trò cảnh quan ban đêm) và tiệm bánh Sungsimdang (nơi du khách thường ghé thăm) được đưa ra làm ví dụ về những địa điểm đóng vai trò quan trọng trong đời sống và nhận thức của người dân về Daejeon.
Vai trò của Kiến trúc sư và Hành chính
Quan hệ giữa kiến trúc sư và bộ máy hành chính, cùng với vai trò của Tổng kiến trúc sư (Total Architect), là rất quan trọng trong việc định hình chính sách và dự án đô thị. Tuy nhiên, sự thay đổi thường xuyên trong định hướng chính sách do yếu tố chính trị gây khó khăn cho việc lập kế hoạch nhất quán và điều chỉnh quan điểm giữa các bên. Cũng có vấn đề về sự hiểu biết và kinh nghiệm của các công chức mới trong lĩnh vực kiến trúc và xây dựng.
Các kiến trúc sư địa phương nhấn mạnh sự cần thiết của việc họ tham gia tích cực hơn vào quá trình quy hoạch và ra quyết định để bảo tồn và phát huy bản sắc địa phương. Đã có đề xuất thành lập một diễn đàn hoặc nhóm tập hợp các kiến trúc sư và giáo sư địa phương để cùng đưa ra tiếng nói và ý kiến đóng góp từ góc độ chuyên môn, nhằm thúc đẩy phong trào kiến trúc lành mạnh trong khu vực.
Trung tâm thương mại Shinsagae, một trong những tòa nhà biểu tượng tại Daejeon
Hướng tới Tương lai Bền vững
Daejeon có tiềm năng lớn với sự hiện diện của nhiều trường đại học, bao gồm KAIST, vốn có thể là động lực thúc đẩy sự sống động và đổi mới đô thị. Tuy nhiên, việc giữ chân nhân tài sau khi tốt nghiệp vẫn là một thách thức.
Để phát huy bản sắc và đặc trưng vùng của Daejeon, việc nghiên cứu sâu hơn về khu trung tâm cũ và lịch sử khu vực là cần thiết. Tập trung vào khu vực từ ga Daejeon đến khu vực Phủ tỉnh cũ, đặc biệt là kết hợp với môi trường ven sông Daejeoncheon, được xem là hướng đi tiềm năng để tái tạo và làm sống dậy bản sắc của thành phố.
Jangtaesan – khu rừng chữa lành thu hút rất nhiều bạn trẻ
Jangtaesan – khu rừng chữa lành thu hút rất nhiều bạn trẻ
Nhìn chung, Daejeon đang ở giai đoạn tìm kiếm sự cân bằng giữa nhu cầu phát triển hiện đại, áp lực đô thị hóa, và mong muốn bảo tồn những giá trị lịch sử, văn hóa còn sót lại. Việc xây dựng một “thành phố thông minh” cho Daejeon không chỉ đơn thuần là ứng dụng công nghệ, mà còn là quá trình phức tạp đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, đặc biệt là sự tham gia tích cực của cộng đồng kiến trúc địa phương, để định hình một tương lai bền vững và đậm chất “Daejeon”.
